14 იანვარი 2025

საქართველოს პასპორტი: უფლებები, მოვალეობები და პრივილეგიები

ამ სტატიაში განვიხილავთ, რას ნიშნავს საქართველოს მოქალაქეობა და ასევე მისი მიღების საფუძვლებს 2025 წლის გათვალისწინებით
  • ნიკა გოგიაშვილი
    იურისტი
ჰენლი & პარტნიორების რეიტინგის მიხედვით, რომელიც 2025 წლის იანვარში გამოქვეყნდა, საქართველოს პასპორტი 44-ე ადგილზეა. საქართველო პასპორტების რეიტინგში 2011 წლიდან მონაწილეობს და მაშინ 74-ე ადგილი ეკავა. 2015 წელს ქვეყანამ ყველაზე დაბალი პოზიცია დაიკავა – 79-ე, თუმცა ამჟამინდელი შედეგი საუკეთესოა.

საქართველოს პასპორტი უზრუნველყოფს მოქალაქის იდენტიფიკაციას ქვეყნის ფარგლებს გარეთაც და საზღვარგარეთ  მოგზაურობისას მთავარ დოკუმენტს წარმოადგენს. ქვეყნის შიგნით კი,  მოქალაქის იდენტიფიკაციისთვის პირადობის მოწმობა (პირადობა) გამოიყენება, რომელიც დღესდღეობით ყოველდღიურ ცხოვრებაში აუცილებელი დოკუმენტია.
იმისთვის, რომ საკითხში უკეთ გავერკვეთ, საჭიროა, გავიგოთ თუ რა უფლებები და ვალდებულებები ახასიათებს  საქართველოს მოქალაქეობას და რით განსხვავდება იგი საქართველოში მცხოვრები უცხოელების სტატუსისგან.


რა უფლებებს ანიჭებს საქართველოს მოქალაქეობა ადამიანს?

1. საერთაშორისო უფლებები

  • უვიზო მიმოსვლა – საქართველოს მოქალაქეებს შეუძლიათ უვიზოდ იმოგზაურონ 122 ქვეყანაში, მათ შორის ევროკავშირის სახელმწიფოებში, იაპონიაში და ამჟამად უკვე ჩინეთშიც.
  •  მნიშვნელოვანი სავიზო შესაძლებლობები - საქართველოს მოქალაქეებს შეუძლიათ მიიღონ გრძელვადიანი ვიზები, მაგალითად, 10-წლიანი ვიზა აშშ-ში, ასევე ბიზნეს-ვიზები.
2. ქვეყნის ფარგლებში არსებული უფლებები

2.1. პოლიტიკური უფლებები

  • არჩევნებში მონაწილეობა – საქართველოს მოქალაქეებს აქვთ უფლება მონაწილეობა მიიღონ არჩევნებში – ადგილობრივი თვითმმართველობიდან საპარლამენტო და საპრეზიდენტო არჩევნებამდე.
  • სახელმწიფო თანამდებობებზე მუშაობა – მხოლოდ საქართველოს მოქალაქეებს აქვთ უფლება დაიკავონ მაღალი სახელმწიფო თანამდებობები, მათ შორის: პრეზიდენტის, პრემიერ-მინისტრის, პარლამენტის თავმჯდომარის, ასევე  სამივე ინსტანციის მოსამართლის, მათ შორის საკონსტიტუციო სასამართლოსა და საერთო სასამართლოების მოსამართლეების თანამდებობა.
2.2.  წვდომა პროფესიებთან:

  • საადვოკატო საქმიანობა - მხოლოდ საქართველოს მოქალაქეებს შეუძლიათ ადვოკატის სტატუსის მიღება.
  • სამედიცინო საქმიანობა - საქართველოს მოქალაქეებისთვის გამარტივებულია კერძო სამედიცინო პრაქტიკის ლიცენზიის მიღების პროცესი.
  • ფინანსური სექტორი - საქართველოს მოქალაქეებისთვის გამარტივებულია თანამდებობის დაკავების პროცედურა ფასიანი ქაღალდების ბაზრის პროფესიონალური მონაწილეების მართვის ორგანოებში, როგორიცაა ბანკები ან ბროკერული კომპანიები.
სტატია: მოთხოვნები საქართველოში ადვოკატის სტატუსის მიღების შესახებ
2.3. სოციალური უფლებები

  • სახელმწიფო სამედიცინო დაზღვევა – საქართველოს მოქალაქეებს აქვთ უფლება, ისარგებლონ სახელმწიფო სამედიცინო დაზღვევით, რომელიც ძირითად სამედიცინო მომსახურებებს მოიცავს.
სსიპ ჯანმრთელობის ეროვნული სააგენტო

  • სოციალური დაცვა – მოქალაქეებს შეუძლიათ მიიღონ სახელმწიფო სოციალური დახმარება, მათ შორის, მცირე სახსრების მქონე ოჯახების მხარდასაჭერი დახმარებები და შშმ პირებისთვის განკუთვნილი დახმარებები.
საქართველოს კანონი სოციალური დახმარების შესახებ

  • პენსია – საქართველოს მოქალაქეობის მქონე მამაკაცები სახელმწიფო პენსიას იღებენ 65 წლიდან, ქალები კი – 60 წლიდან.

სტატია: პენსია საქართველოში

2.4. საკუთრების უფლება

ერთადერთი განსხვავება საქართველოს მოქალაქეებსა და არამოქალაქეებს შორის არის უფლება სასოფლო-სამეურნეო მიწის საკუთრებაზე. მხოლოდ საქართველოს მოქალაქეებსა და იმ კომპანიებს, სადაც დომინანტი პარტნიორები საქართველოს მოქალაქეები არიან, აქვთ უფლება საკუთრებაში ჰქონდეთ სასოფლო-სამეურნეო მიწა.

სტატია: მიწასთან დაკავშირებული გარიგებების სამართლებრივი რეგულირება საქართველოში
2.5. მეწარმეობა

უპირატესობა: საქართველოს მოქალაქეებისთვის ბანკებს აქვთ გამარტივებული პროცედურები  დოკუმენტაციის შემოწმებისთვისა და საბანკო ანგარიშის გახსნისთვის.
2.6. გადასახადები

უპირატესობა: ქონების გადასახადის დაანგარიშებისას არ არის გათვალისწინებული საქართველოს მოქალაქის (რომელიც არ არის რეზიდენტი) საზღვარგარეთიდან მიღებული შემოსავალი.
სტატია: გადასახადები უძრავ ქონებაზე
3. საქართველოს მოქალაქის ვალდებულებები

3.1. სამხედრო სამსახური

მამაკაცები (რომლებიც 18-27 წლის არიან) ვალდებულნი არიან, სავალდებულო სამხედრო სამსახური გაიარონ.

სტატია: საქართველოს მოქალაქეობა და სამხედრო სამსახური: მეორე მოქალაქეობის მქონე საქართველოს მოქალაქეების, სამართლებრივი ვალდებულებები
3.2. საპენსიო შენატანები

ყველა დასაქმებული მოქალაქე ვალდებულია,  მონაწილეობა მიიღოს დაგროვებით საპენსიო სისტემაში, რომელიც შეადგენს 6%-ს (2% იხდის დამსაქმებელი, 2% – დასაქმებული, 2% – სახელმწიფო).
4. საქართველოს მოქალაქეობის მიღება

  • დაბადებით – თუ ბავშვის დაბადების მომენტში მშობლებიდან ერთი-ერთი მაინცაა საქართველოს მოქალაქე
  • ნატურალიზაციით – საქართველოში ლეგალურად ცხოვრების 10 წლის შემდეგ, კანონმდებლობით დადგენილი პირობების შესრულების შემთხვევაში (წინა მოქალაქეობაზე უარის თქმის პირობით).
  • გამარტივებული წესით – საქართველოში ლეგალურად ცხოვრების  5 წლის შემდეგ, საქართველოს მოქალაქესთან ქორწინების შემთხვევაში და კანონმდებლობით გათვალისწინებული  პირობების შესრულებისას (წინა მოქალაქეობაზე უარის თქმის პირობით).
  • განსაკუთრებული წესით – პრეზიდენტის გადაწყვეტილებით,  ქვეყნის წინაშე განსაკუთრებული დამსახურებებისა ან ქვეყნის ინტერესებიდან გამომდინარე, კანონმდებლობით გათვალისწინებული მოთხოვნების შესრულების შემთხვევაში (წინა მოქალაქეობის შენარჩუნებით).
დასკვნა

საქართველოს მოქალაქეობა უზრუნველყოფს მრავალფეროვან შესაძლებლობებს, მათ შორის : პოლიტიკურ უფლებებს, სოციალურ დაცვასა და ბიზნესის წარმოების გამარტივებულ პროცესს. ამავდროულად, მოქალაქეობა მოიცავს გარკვეულ ვალდებულებებს,  როგორიცაა სამხედრო სამსახური და საპენსიო სისტემაში მონაწილეობა.

თუ გსურთ, გაიგოთ მეტი ინფორმაცია თქვენი უფლებების შესახებ ან განიხილავთ საქართველოს მოქალაქეობის მიღებას, JUST Advisors-ის გუნდი მზად ვართ თქვენს დასახმარებლად!

მოგეწონათ სტატია? გაგვიზიარე შენი აზრი

გაქვთ შეკითხვა?
მარია გუსეინოვა
კომერციული განყოფილების წამყვანი მენეჯერი
უბრალოდ შეავსეთ ფორმა ქვემოთ მოცემული ღილაკის დახმარებით ან მოგვწერეთ თქვენთვის მოსახერხებელ მესენჯერში: WhatsApp, Telegram