მემკვიდრეობა საქართველოში: დეტალური სახელმძღვანელო
მემკვიდრეებისთვის

3.1. მემკვიდრეთა რიგითობა

თუ არ არსებობს ანდერძი, მემკვიდრეობის განაწილება ხდება საქართველოს სამოქალაქო კოდექსის 1336-ე მუხლით დადგენილი წესით:

I. პირველი რიგის მემკვიდრეები — გარდაცვლილის შვილები, გარდაცვლილის შვილი, რომელიც მისი სიკვდილის შემდეგ დაიბადა, მეუღლე, მშობლები (მშვილებლები).

ნაშვილები და მისი შთამომავლები, როგორც მშვილებლის ან მისი ნათესავების მემკვიდრეები, გათანაბრებული არიან მშვილებლის შვილებთან და მათ შთამომავლებთან. ნაშვილები აღარ მიიჩნევა კანონით მემკვიდრედ მისი მშობლებისა და აღმავალი ხაზის სხვა ბიოლოგიური ნათესავების, აგრეთვე დებისა და ძმების გარდაცვალების შემდეგ.

შვილიშვილები, შვილიშვილის შვილებისა და ამ უკანასკნელთა შვილები კანონით მემკვიდრეებად ჩაითვლებიან, თუ სამკვიდროს გახსნის დროისათვის ცოცხალი აღარ არის მათი მშობელი, რომელიც მამკვიდრებლის მემკვიდრე უნდა ყოფილიყო, და თანასწორად იღებენ იმ წილს, რომელიც კანონით მემკვიდრეობის დროს მათ გარდაცვლილ მშობელს ერგებოდა.

შვილიშვილები, შვილიშვილის შვილებისა და ამ უკანასკნელთა შვილები ვერ გახდებიან მემკვიდრეები, თუ მათმა მშობლებმა უარი თქვეს სამკვიდროს მიღებაზე. მშვილებელი და მისი ნათესავები, როგორც ნაშვილებისა და მისი შთამომავლობის მემკვიდრეები, გათანაბრებული არიან ნაშვილების მშობლებსა და სხვა ბიოლოგიურ ნათესავებთან. ნაშვილების მშობლებს, აღმავალი ხაზის სხვა ბიოლოგიურ ნათესავებსა და და-ძმებს აღარ ეკუთვნით კანონით მემკვიდრეობა ნაშვილების ან მისი შთამომავლების გარდაცვალების შემდეგ.

II. მეორე რიგის მეწმკვიდრეები — გარდაცვლილის დები და ძმები. მამკვიდრებლის დისწულები და ძმისწულები და მათი შვილები კანონით მემკვიდრეებად ითვლებიან, თუ სამკვიდროს გახსნის დროისათვის ცოცხალი აღარ იყო მათი მშობელი, რომელიც მამკვიდრებლის მემკვიდრე იქნებოდა. ისინი თანასწორად იღებენ სამკვიდროს იმ წილს, რომელიც კანონით მემკვიდრეობის დროს მათ გარდაცვლილ მშობლებს ერგებოდა.

III. მესამე რიგის მემკვიდრეები — ბებია და პაპა, ბებიის დედ-მამა და პაპის დედ-მამა, როგორც დედის, ისე მამის მხრიდან. ბებიის დედ-მამა და პაპის დედ-მამა კანონით მემკვიდრეებად ითვლებიან, თუ სამკვიდროს გახსნის დროისათვის ბებია და პაპა ცოცხლები აღარ არიან.

IV. მეოთხე რიგში — ბიძები (დედის ძმა და მამის ძმა), დეიდები და მამიდები.

V. მეხუთე რიგში - ბიძაშვილები, დეიდაშვილები და მამიდაშვილები, ხოლო თუ ეს უკანასკნელნი არ არიან, მაშინ მათი შვილები.

3.2. სამკვიდროს მიღების წესი

სამკვიდროს მიღება საქართველოში
მემკვიდრეობის რეგისტრაციის პროცედურა მოიცავს რამდენიმე ეტაპს:
1. სამკვიდროს გახსნა: მოანდერძის გარდაცვალების დადასტურების მომენტი არის სამკვიდროს გახსნის მომენტი.
2. განცხადების შეტანა: მემკვიდრეები ვალდებულნი არიან, სამკვიდროს მიღების შესახებ განცხადების შეტანისთვის, მიმართონ სანოტარო ბიუროს სამკვიდროს გახსნის დღიდან 6 თვის ვადაში.
3. დოკუმენტების შემოწმება: ნოტარიუსი ამოწმებს გარდაცვალების მოწმობას, ნათესაობის დამადასტურებელ დოკუმენტებს და ანდერძს (ასეთის არსებობის შემთხვევაში). გადამოწმების შემდეგ დგება ოქმი სამკვიდროს გახსნის შესახებ განცხადების მიღების შესახებ.
4. სამკვიდრო უფლების მოწმობის რეგისტრაცია: ნოტარიუსი გასცემს მემკვიდრეთა მიერ სამკვიდროს განკარგვის უფლების დამადასტურებელ დოკუმენტს. სამკვიდრო მოწმობის გაცემის ღირებულება დამოკიდებულია მემკვიდრეობით მიღებული ქონების საბაზრო ღირებულებაზე.

4.1.
1.თუ მოანდერძეს ჰქონდა ქონება საქართველოს ფარგლებს გარეთ, სამემკვიდრეო საქმე იხსნება შესაბამისი ქვეყნის კანონმდებლობის შესაბამისად. მემკვიდრეები ვალდებულნი არიან წარმოადგინონ ნათარგმნი და ლეგალიზებული დოკუმენტები (გარდაცვალების მოწმობა, ნათესაობის დამადასტურებელი დოკუმენტები). ქართულ საკუთრებაზე უფლების მოსაპოვებლად მემკვიდრეები ქართულ სანოტარო ბიუროს მიმართავენ ქართულ ენაზე თარგმნილი დოკუმენტების ნაკრებით. არსებობს რამდენიმე ნიუანსი, რომელიც გასათვალისწინებელია:

2. თუ მოანდერძე არ იყო საქართველოს მოქალაქე და არ იყო დსთ-ს ქვეყნების მოქალაქე და გააჩნდა საქართველოს ტერიტორიაზე მოძრავი ან/და უძრავი ქონება, სამკვიდრო საქმე უნდა გაიხსნას მოანდერძის მოქალაქეობის ქვეყანაში, იქ გაიცეს სამკვიდრო მოწმობა და მხოლოდ ამის შემდეგ მემკვიდრეს აქვს უფლება მიმართოს საქართველოს სანოტარო ბიუროს საქმის გახსნის მიზნით.

3. თუ მოანდერძე არ იყო საქართველოს მოქალაქე, არამედ იყო დსთ-ს ქვეყნების მოქალაქე და მას აქვს უძრავი ქონება საქართველოს ტერიტორიაზე, მას უფლება აქვს უშუალოდ დაუკავშირდეს ქართველ ნოტარიუსს მოანდერძის გარდაცვალების დღიდან 6 თვის ვადაში სამემკვიდრეო საქმის გახსნის და სამკვიდროს მისაღებასთან დაკავშირებით;

4. საქართველოში არ არსებობს სამემკვიდრეო საქმის გახსნის ტერიტორიული პრინციპი, რაც ნიშნავს, რომ სამკვიდრო საქმის გახსნა შესაძლებელია ნებისმიერ ნოტარიუსთან საქართველოში, განურჩევლად მოანდერძის საცხოვრებელი ადგილისა და მისი უძრავი ქონების ადგილმდებარეობისა.


4.2. უფლებების და მოვალეობების მიღება მემკვიდრეობით

სამკვიდროს მიღებისასმემკვიდრეებზე გადადისგარდაცვლილის როგორც აქტივები, ასევე ვალდებულებები. შესაბამისი პირობები და მოთხოვნები დადგენილია საქართველოს სამოქალაქო და საქართველოს საგადასახადო კოდექსში.