You have found yourself in the JUST Advisors blog about the legal life of foreigners in Georgia. ✋ Articles are prepared by experts, but legal information is often relevant as of the publication date. Please pay attention to possible changes in legislation, changes in tariffs of the specified agencies, etc. ✈️ To stay updated and not miss anything: follow us on instagram, facebook, telegram

ვის შეუძლია მიიღოს ლტოლვილის სტატუსი და ჰუმანიტარული დაცვა საქართველოში

Vyacheslav Ivanets, მთავარი იურისტი JUST Advisors-ში
სტატუსის მოპოვება საშუალებას მოგცემთ მოითხოვოთ დროებითი ბინადრობის ნებართვა
July 1, 2023
საერთაშორისო დაცვის მაძიებლები და უცხოელები, რომლებმაც ოფიციალურად მიიღეს ლტოლვილის ან ჰუმანიტარული სტატუსი საქართველოში, დაცულნი არიან სამშობლოში ექსტრადირებისგან, აქვთ ქვეყანაში დროებითი ყოფნის, ფულადი შეღავათების, სამუშაოს, მედიცინისა და განათლების, მოგვიანებით კი ბიომეტრიული ქართული პასპორტის მიღების უფლება. მაგრამ თითოეული შემთხვევისთვის დამახასიათებელია შესაბამისი თავისებურებები  - ისინი ჩამოთვლილია სტატიაში.

2016 წლის 15 დეკემბერს მიღებული საერთაშორისო დაცვის შესახებ საქართველოს კანონი განსაზღვრავს უცხო ქვეყნის მოქალაქეების საერთაშორისო დაცვის უზრუნველყოფის სამართლებრივ საფუძველს, რომლებიც წარმოშობის ქვეყანაში იდევნებიან ან საფრთხეში არიან პოლიტიკური შეხედულებების, რასის, რელიგიის, კონკრეტული ეროვნული ან სოციალური ჯგუფის წევრობის გამო.

აღნიშნული კანონის თანახმად, თუ პირი იმყოფება მოქალაქეობის ქვეყნის ფარგლებს გარეთ და ზემოთ ჩამოთვლილი მიზეზების გამო ვერ ბრუნდება ქვეყანაში, ის შეიძლება აღიარებულ იქნეს ლტოლვილად. თუ დაბრუნებას ხელს უშლის სიცოცხლის სხვა საფრთხე (მაგალითად, შეიარაღებული ან სხვა ძალადობრივი კონფლიქტი ან ადამიანის უფლებების მასიური დარღვევა), საერთაშორისო დაცვის მაძიებელ პირს უფლება აქვს მოითხოვოს ჰუმანიტარული სტატუსი.
საქართველო უზრუნველყოფს პირს ლტოლვილის სტატუსით განუსაზღვრელი ვადით, ჰუმანიტარული სტატუსი კი მოქმედებს ერთი წლის ვადით, მაგრამ ის შეიძლება გაგრძელდეს.

როგორ მოვითხოვოთ საერთაშორისო დაცვა

სასურველი სტატუსის მისაღებად, გარკვეული პროცედურა უნდა იქნას დაცული. პირველ რიგში, დაწერეთ განცხადება საერთაშორისო დაცვის შესახებ უშუალოდ საქართველოს ოკუპირებული ტერიტორიებიდან დევნილთა, შრომის, ჯანმრთელობისა და სოციალური დაცვის სამინისტროში ან საქართველოს შინაგან საქმეთა სამინისტროს მიგრაციის დეპარტამენტში, პროკურატურაში ან სხვა სამთავრობო ორგანოში, რომლის წარმომადგენლებსაც პირი ქვეყანაში ჩასვლისთანავე შეხვდა.

შემდეგ განმცხადებელს ჩაუტარდება გასაუბრება, რის შემდეგაც მას დასჭირდება იუსტიციის სახლში მისვლა და თავშესაფრის მაძიებლის დროებითი პლასტიკური ბარათის მიღება. მეორე სატელეფონო ინტერვიუს შემოგთავაზებენ დაახლოებით ერთი თვის შემდეგ. ამის შემდეგ სამინისტროს წარმომადგენლები შეატყობინებენ შედეგს და დადებითი გადაწყვეტილების შემთხვევაში გასცემენ საერთაშორისო დაცვის სტატუსის მინიჭების შესახებ დოკუმენტს. შემდეგ იუსტიციის სახლი გასცემს მუდმივ პლასტიკურ ბარათს, მიგრაციის დეპარტამენტი კი დაიწყებს კანონით გათვალისწინებული გადასახდელრბის გადმორიცხვას.

ლტოლვილის განაცხადის  განხილვის ვადა

ზოგადად, სამინისტროს თანამშრომლები საერთაშორისო დაცვის მოთხოვნას 6 თვემდე ვადაში განიხილავენ, თუმცა უწყებას შეუძლია ამ ვადის გაგრძელება. კანონით ლოდინის მაქსიმალური დრო განაცხადის შეტანის დღიდან არ უნდა აღემატებოდეს 21 თვეს.

სტატუსზე უარის თქმის შემთხვევაში, გადაწყვეტილება შეიძლება გასაჩივრდეს სასამართლოში, მაგრამ ეს პროცესი, როგორც წესი, რამდენიმე წელი ჭიანურდება. ამ შემთხვევაში განმცხადებლის ყველა გარანტია და უფლება შენარჩუნებულია სასამართლო პროცესის დასრულებამდე.

რა უფლებები აქვთ საერთაშორისო დაცვის მაძიებლებს

ლტოლვილთა და ჰუმანიტარულ დაცვაზე განცხადების შეტანა განმცხადებლებს უხსნის სამართლებრივ შესაძლებლობებს ფართო სპექტრს (ისინი სრულად ჩამოთვლილია საერთაშორისო დაცვის შესახებ კანონის VII თავის 56-ე მუხლში). მაშინაც კი, თუ თავად სტატუსი არ არის მინიჭებული, არც ადმინისტრაციულად და არც სასამართლოში განაცხადის განხილვის შედეგების საფუძველზე, განმცხადებელს შეუძლია ლეგალურად დარჩეს საქართველოში „ვიზარების“ და ჯარიმების გარეშე ყველა სასამართლო პროცესის დასრულებამდე (ანუ რამდენიმე წლის განმავლობაში, ვიდრე განიხილება უარის თქმის შესახებ გადაწყვეტიელბის საჩივარი).

მნიშვნელოვანი ნიუანსი: უცხოური პასპორტი, რომლითაც პირი შემოვიდა საქართველოში დაცვის მიზნით, გადაეცემა მიგრაციის დეპარტამენტს განაცხადის განხილვის პერიოდში (თუ პირი მიიღებს ჰუმანიტარულ სტატუსს, სტატუსის მოქმედების პერიოდში არ დაუბრუნდება). განმცხადებელს არ შეუძლია დატოვოს საქართველოს ტერიტორია თავდაპირველ განაცხადზე უარის თქმის გარეშე. საჭიროების შემთხვევაში, შეგიძლიათ სამინისტროდან უკან გამოიხმოთ საბუთები და დაიბრუნოთ თქვენი პასპორტი ერთი დღის ვადაში - მაშინ გამგზავრება კვლავ შესაძლებელი გახდება. მაგრამ შემდგომ, თქვენ  შეგეძლებათ ხელახლა მიმართოთ დაცვის განაცხადით მხოლოდ იმ შემთხვევაში, თუ წარმოიქმნება ახალი გარემოებები, რომელთა შესახებაც განმცხადებელმა შეიტყო განაცხადის გაუქმების შემდეგ.
მაძიებლის სტატუსი გარანტირებულად იცავს დაკავებისა და „ავტომატურად“ უცხო ქვეყნის ექსტრადიციის მოთხოვნით დეპოსრტაციისგან.

რა უფლებები აქვთ მათ, ვისაც მიენიჭა ჰუმანიტარული სტატუსი

მათ, ვინც ოფიციალურად იმყოფებიან საქართველოს საერთაშორისო დაცვის ქვეშ დამტკიცებული ჰუმანიტარული ან ლტოლვილის სტატუსით, სარგებლობენ უფრო მეტი უპირატესობით. მაგალითად, მათ აქვთ კანონიერი უფლება:
  • საქართველოს მოქალაქეებთან გათანაბრებული განათლება
  • ჯანდაცვა საყოველთაო ჯანდაცვის პროგრამის ფარგლებში
  • ყოველთვიური შემწეობა (მისი ოდენობა განისაზღვრება კანონით).
  • დროებითი ბინადრობის ნებართვის (ბინადრის) და სტატუსის მოწმობის მიღების უფლება.
  • მოქალაქეებთან გათანაბრებული შრომის უფლება, მათ შორის თვითდასაქმებაც
  • თავუსუფალი ცხოვრება და გადაადგილება მთელი ქვეყნის მასშტაბით.

ლტოლვილის ან ჰუმანიტარული სტატუსის მქონე პირთა ექსტრადიციის საერთაშორისო მოთხოვნები, როგორც წესი, არ კმაყოფილდება. ექსტრადიცია შესაძლებელია მხოლოდ სასამართლოს გადაწყვეტილებით: მაგალითად, თუ დანაშაული, რომელსაც პირს სამშობლოში ედავებიან, საქართველოშიც მიჩნეულია დანაშაულად. გაძევების სხვა მიზეზი - ლტოლვილის მიერ ქვეყანაში ყოფნის პირობების დარღვევა.

ლტოლვილებს და ჰუმანიტარული სტატუსის მქონე პირებს უფლება აქვთ თავისუფლად იმოგზაურონ ქვეყნის ფარგლებს გარეთ. ამისათვის მათ შეუძლიათ მიიღონ საქართველოს ბიომეტრიულ საერთაშორისო პასპორტი - რომელშიც მითითებული იქნება მფლობელის ჰუმანიტარული სტატუსი. სხვა საკითხებთან ერთად, პასპორტი საშუალებას მოგცემთ მიმართოთ ვიზის მისაღებად (შენგენის ჩათვლით). გამგზავრებამდე მნიშვნელოვანია ქვეყნის დიპლომატიურ მისიასთან, რომელ ქვეყანაშიც აპირებს სტატუს მქონე პირი გამგზავრებას,  გადაამოწმოთ, შესაძლებელია თუ არა საზღვრის გადაკვეთა ამ დოკუმენტის საფუძველზე, რადგან ზოგიერთ სახელმწიფოს სჭირდება ვიზა.
JUST Advisors-ის იურისტების აზრით, საქართველოს ბიომეტრიული პასპორტის ნებისმიერი მფლობელი სხვა ქვეყანაში მოგზაურობისას უნდა დაექვემდებაროს იგივე სავიზო რეჟიმს, როგორც საქართველოს მოქალაქეები. ამის გასარკვევად მოთხოვნა ერთ-ერთ საკონსულოში გავგზავნეთ. პასუხს ამ სტატიაში და ჩვენს სოციალურ ქსელებში ცალკე გამოვაქვეყნებთ - გამოიწერეთ ჩვენი Telegram, Instagram და Facebook გვერდები, რათა არ გამოტოვოთ
ჰუმანიტარული სტატუსის მქონე პირებისთვის მოქედებს ერთი გამონაკლისი: საქართველოში სტატუსზე უარის თქმის გარეშე ისინი ვერ დაბრუნდებიან სამშობლოში. ამისათვის მათ უნდა დაწერონ საერთაშორისო დაცვაზე უარის თქმისა და პასპორტის დაბრუნების შესახებ განცხადება. აღნიშნული წესი არ ვრცელდება ლტოლვილებზე.

შინაგან საქმეთა სამინისტროს მონაცემებით, 2022 წელს საქართველოში დაცვის თხოვნით თითქმის 1500-მა უცხოელმა მიმართა. აქედან 460-მა ადამიანმა მიიღო ჰუმანიტარული სტატუსი, 41-მა მიიღო ლტოლვილის სტატუსი, ხოლო 822 მსურველმა მიიღო უარი. 2023 წლის პირველ ექვს თვეში სამინისტროში განაცხადი 515-მა ადამიანმა შეიტანა.
ეს სტატისტიკა ადასტურებს, რომ საქართველოში საერთაშორისო დაცვის მოპოვება შესაძლებელია. მაგრამ განაცხადის პოზიტიური განხილვის შანსი, მათ შორის სასამართლოში გადაწყვეტილების გასაჩივრების გზით, გაცილებით მაღალია, თუ საქმეს აწარმოებენ JUST Advisors-ის პროფესიონალი ადვოკატები. ჩვენ მზად ვართ დაგეხმაროთ ნებისმიერ სამართლებრივ საკითხში და მოგიყვეთ დროებითი ბინადრობის ნებართვის მიღების სხვა სამართლებრივი საფუძვლების შესახებ.

მოგეწონათ სტატია? გაგვიზიარე შენი აზრი

გაქვთ შეკითხვა?
მარია გუსეინოვა
კომერციული განყოფილების წამყვანი მენეჯერი
უბრალოდ შეავსეთ ფორმა ქვემოთ მოცემული ღილაკის დახმარებით ან მოგვწერეთ თქვენთვის მოსახერხებელ მესენჯერში: WhatsApp, Telegram