ის ფიზიკური პირები, რომელთა საკუთრებაშიც 2023 წელს იყო უძრავი ქონება და/ან სატრანსპორტოსაშუალებები და ამასთანავე ოჯახის ჯამური წლიური შემოსავალი აღემატებოდა 40,000 ლარს,ვალდებულნი არიან 2024 წლის 1 ნოემბრამდე შეავსონ დეკლარაცია და 2024 წლის 15 ნოემბრამდეწარმოადგინონ ქონების გადასახადი.
გადასახადის რაოდენობა დამოკიდებულია მესაკუთრის შემოსავალსა და ქონებისადგილმდებარეობაზე. იგი მერყეობს ქონების საბაზრო ღირებულების 0.05%-დან 1%-მდე.
დეკლარაციის წარმოდგენა ხდება საგადასახადო კაბინეტის საშუალებით, რომლისგააქტიურებისთვის საჭიროა საგადასახადო ნომრის ქონა, ხოლო გადასახადი ირიცხება ერთიანსაბიუჯეტო ანგარიშზე - 101001000.
ახლა უფრო დეტალურად, კითხვებისა და პასუხების ფორმატში:
ვინ ითვლება უძრავი ქონების მესაკუთრედ? – ფიზიკური პირი, რომლის საკუთრების უფლებაუძრავ ქონებაზე რეგისტრირებულია საჯარო რეესტრში. მნიშვნელოვანია გავითვალისწინოთ, რომგადასახადი უნდა გადაიხადოს იმ პირმა, რომელიც უძრავი ქონების მესაკუთრეა, თუნდაც უძრავქონებას მშენებარე ობიექტი წარმოადგენდეს. თუ თქვენ ბრძანდებით მომავალი მესაკუთრე დაჯერ-ჯერობით გაფორმებული გაქვთ მხოლოდ წინარე ნასყიდობის ხელშეკრულება, ქონებისგადასახადის გადახდის ვალდებულება ჯერ არ გექნებათ.
ვინ ითვლება სატრანსპორტო საშუალების მესაკუთრედ? – ფიზიკური პირი, რომლის საკუთრებაშიარსებული სატრანსპორტო საშუალება რეგისტრირებულია საქართველოში. ასეთი სატრანსპორტოსაშუალებები მოიცავს როგორც საქართველოში შეძენილ, ასევე უცხოეთში შეძენილ სატრანსპორტოსაშუალებებს, რომლებიც საქართველოში იმყოფებიან დროებითი იმპორტის რეჟიმში დროებითიქართული ნომრებით.
რა სახის ქონება არ იბეგრება?
● საქართველოს რეზიდენტისგან ლიზინგით მიღებული ქონება;
● საქართველოს ოკუპირებულ ტერიტორიებზე არსებული ქონება – დროებით, კონფლიქტისმოგვარებამდე და ეკონომიკური მდგომარეობის დარეგულირებამდე;
● მაღალმთიანი დასახლების მკვიდრი მეწარმის ამავე ტერიტორიაზე საკუთრებაში არსებულიქონება – 10 წლის განმავლობაში შესაბამისი სტატუსის მინიჭების შემდეგ (მათ შორისსტატუსის მინიჭების წელი);
● სხვა სახის ქონება, რომელიც გათვალისწინებულია საქართველოს საგადასახადო კოდექსის206-ე მუხლით.
რა არის ოჯახის ჯამური შემოსავალი? – მეუღლეთა, მათი არასრულწლოვანი ბავშვების, ასევეშრომისუუნარო მარჩენალზე დამოკიდებულების (მშობლების და სხვა მზრუნველობის ქვეშ მყოფიპირების) ერთობლივი შემოსავალი.
რა სახის შემოსავალი დაიანგარიშება გადასახადის რაოდენობის დასადგენად? – საქართველოსსაგადასახადო კოდექსის 202-ე მუხლის მე-6 პუნქტის მიხედვით, ქონების გადასახადისმიზნებისთვის, საშემოსავლო წლის განმავლობაში მეპატრონის მიერ მიღებულ შემოსავლებსმიეკუთვნება ყველა შემოსავალი, მათ შორის, მოგება საგადასახადო შეღავათების გარეშე, კერძოდ:
● ეკონომიკური საქმიანობიდან მიღებული დასაბეგრი შემოსავალი, გარდა მიკრო ბიზნესისსუბიექტის შემოსავლისა;
● ნებისმიერი შემოსავალი, მათ შორის მოგება, რომელიც არ უკავშირდება ეკონომიკურსაქმიანობას (მაგალითად: ქონების გაყიდვიდან მიღებული მოგება, დივიდენდები, სესხისხელშეკრულებებიდან მიღებული პროცენტები);
● დარიცხული ხელფასი (ანუ ხელფასი დასაბეგრი სახით – სანამ მას გამოაკლდებაგადასახადები);
● მცირე ბიზნესის სტატუსის მქონე ფიზიკური პირის შემოსავალი – 25%-ით;
● სტატუსის გარეშე ფიზიკური პირის (IP) სრული შემოსავალი.
რა სახის შემოსავალი არ დაიანგარიშება გადასახადის რაოდენობის დასადგენად–საქართველოს საგადასახადო კოდექსის 202-ე მუხლის მე-7 პუნქტის მიხედვით, შემოსავლებში არშედის:
● კანონით ან ანდრძით მიღებული მემკვიდრეობა, საჩუქრის სახით ან განქორწინებითმიღებული ქონება;
● პირის მიერ საცხოვრებელი სახლის რეალიზაციიდან მიღებული შემოსავალი (მათ შორის, I რიგის მემკვიდრისა და თავისი მემკვიდრეობის შემთხვევაში), რომელიც მის საკუთრებაშიიყო 2 წელზე მეტი ხნის განმავლობაში.
● ქონების პირველადი რეალიზაციიდან მიღებული შემოსავლები, რომლებიც განსაზღვრულიასაგადასახადო კოდექსის 82-ე მუხლის "ნ" ქვეპუნქტით (შენიშვნა: აქ საუბარია ქონებაზე, რომელიც პრივატიზაციის პროგრამის ფარგლებში კომპენსაციის სახით გადაცემულიალტოლვილის ან ჰუმანიტარული სტატუსის მქონე პირებისთვის, იძულებით გადაადგილებულიპირებისთვის დროებითი საცხოვრებლის ნაცვლად; აღნიშნული ქონების პირველადირეალიზაციიდან მიღებულ შემოსავალზე).;
● ფიქსირებული გადასახადის გადამხდელთა და მიკრო ბიზნესის სტატუსის მქონე პირებისეკონომიკური საქმიანობის შემოსავლები;
● გასადასახების გადახდისგან გათავისუფლებული არაკომერციული (არა სამეწარმეო)იურიდიული პირის მიერ მიღებული შემოსავალი, რომელიც გათვალისწინებულია 82-ე მუხლის"ბ1" და "ბ2" ქვეპუნქტებით; (შენიშვნა: ბ1) სახელმწიფოს მიერ დაფუძნებული არამეწარმე(არაკომერციული) იურიდიული პირის შემოსავალი ქველმოქმედებითი საქმიანობისფარგლებში;
ბ2) ქველმოქმედებითი ორგანიზაციების შემოსავალი მკურნალობის ან/და სამედიცინომომსახურების ხარჯების დაფინანსებისთვის).
● დაქირავებული პირის მიერ პირად სარგებლობაში მყოფი ავტომობილისგან მიღებულიშემოსავალი;
● საქართველოს მოქალაქის მიერ უცხოური წყაროდან მიღებული შემოსავალი.
საყურადღებოა: საერთო შემოსავლის მიზნისთვის უნდა იყოს გათვალისწინებული: პენსიები, დივიდენდები, სესხის პროცენტები, ასევე პირდაპირ გამონაკლისებშიმითითებული არაა – სახელმწიფოსა და კერძო პირებისგან მიღებული მატერიალურიდახმარება, საჩუქრები და მემკვიდრეობა, გრანტები, ქონებისა და ფასიანი ქაღალდებისგაყიდვით მიღებული შემოსავალი.
უნდა იქნეს თუ არა გათვალისწინებული უცხოური წყაროდან მიღებული შემოსავალი? – დიახ, 2023 წლის ქონების გადასახადის მიზნებისთვის იანგარიშება, როგორც ადგილობრივი, ისე უცხოური შემოსავალი (გარდა ზემოთ მითითებული გამონაკლისებისა). ეს წესი არ ვრცელდება მხოლოდსაქართველოს მოქალაქეებზე – მათთვის უცხოური შემოსავალი ქონების გადასახადისმიზნებისთვის ისედაც არ ითვლება.
რა არის ქონების საბაზრო ღირებულება და როგორ განისაზღვრება ის? – ქონების საბაზროღირებულება არის ღირებულება, რომლითაც აღნიშნული ქონება შეიძლება შეძენილ იქნესთავისუფალ ბაზარზე. ქონების საბაზრო ღირებულებას განსაზღვრავს თვად მესაკუთრე და ასახავსსაგადასახადო დეკლარაციაში. საგადასახადო ორგანოს უფლება აქვს გადახედოს მესაკუთრის მიერმითითებულ ღირებულებას, თუ ის აშკარად არ შეესაბამება საბაზრო ფასს. რეკომენდირებულია,დამოუკიდებელი შეფასების ჩატარება ან საბაზრო ღირებულების დადგენა საჯარო წყაროებისგამოყენებით (მაგალითად, უძრავი ქონებისა და სატრანსპორტო საშუალებების გაყიდვის საიტები).
რა თარიღით განისაზღვრება ქონების საბაზრო ღირებულება? – 2023 წლის 31 დეკემბრისმდგომარეობით.
როგორ განისაზღვრება საგადასახადო რაოდენობა მესაკუთრის შემოსავლის მიხედვით?
● ოჯახებისთვის, რომელთა შემოსავალი 100,000 ლარზე ნაკლებია – 0.05-0.2% ქონების საბაზროღირებულებიდან;
● ოჯახებისთვის, რომელთა შემოსავალი 100,000 ლარი ან მეტი – 0.8-1% ქონების საბაზროღირებულებიდან.
დამოკიდებულია თუ არა გადასახადის ოდენობა ქონების მფლობელობის პერიოდზე (თუმფლობელი ფლობდა ქონებას ერთ წელზე ნაკლები ვადით და/ან 2023 წლის 31 დეკემბრისთვისაღარ იყო მფლობელი) ? – თუ მესაკუთრე 2023 წელს ფლობდა ქონებას 3 თვის მანძილზე, მაშინგადასახადის ოდენობა შეადგენს წლიური გადასახადის თანხის ¼.
როგორ ხდება დეკლარაციის წარდგენა? – დეკლარაციის წარდგენა შესაძლებელია მხოლოდელექტრონულად საგადასახადო კაბინეტის მეშვეობით.
როგორ მივიღოთ საგადასახადო კაბინეტის წვდომა? – საგადასახადო კაბინეტი აქვს ყველაპიროვნებას, რომელსაც აქვს საგადასახადო ნომერი.
როგორ მივიღოთ საგადასახადო ნომერი? – დეტალური ინფორმაციისთვის გაეცანით აქ: ბმული.
საჭიროა თუ არა დეკლარაციასთან ერთად დოკუმენტების წარდგენა? – არა, დეკლარაციისწარდგენის დროს არანაირი დამატებითი დოკუმენტაცია საჭირო არ არის.
რა შედეგები მოჰყვება დეკლარაციის არ წარდგენას?
● თუ ქონების მფლობელი არის უცხო ქვეყნის მოქალაქე, რომელიც არ არის საქართველოსრეზიდენტი, დეკლარაციის წარუდგენლობის შემთხვევაში, საგადასახადო ორგანოს შეუძლიადაიანგარიშოს ქონების სავარაუდო გადასახადი მაქსიმალური განაკვეთით. ასეთშემთხვევაში, სავარაუდო გადასახადის გასაჩივრება შესაძლებელია საგადასახადოდეკლარაციისა და შემოსავლის დამადასტურებელი დოკუმენტაციის წარდგენით.
გადასახადის დროულად გადაუხდელობა იწვევს შემდეგ შედეგებს:
● ვადის დარღვევის შემთხვევაში, დღეში 0,05%-იანი ჯარიმა (გადასახდელი თანხისრაოდენობიდან)
● თუ ვადის დარღვევა არ აღემატება 2 თვეს — ჯარიმა 5% (გადასახდელი თანხისრაოდენობიდან)
● თუ ვადის დარღვევა აღემატება 2 თვეს — ჯარიმა 10% (გადასახდელი თანხის რაოდენობიდან)