საქართველოს ეკონომიკური მდგომარეობის მიმოხილვა 2024 წლის ივნისის მდგომარეობით
იმისათვის, რომ უკეთ გავერკვიოთ, თუ როგორ ეკონომიკურ გარემოში მუშაობენ საქართველოს მეწარმეები, ჩვენშევისწავლეთ საჯარო წყაროები და მოვამზადეთ 2024 წლის ივნისში საქართველოს ეკონომიკური მდგომარეობისშესახებ მცირე მიმოხილვა.
საქართველოს ადგილი საერთაშორისო ეკონომიკურ რეიტინგში
- 176 ქვეყანას შორის საქართველო 32-ე ადგილს იკავებს მემკვიდრეობის ფონდის ეკონომიკური თავისუფლებისინდექსის მიხედვით, რის შედეგადაც გაუსწრო მეზობელი ქვეყნებს: სომხეთის (47-ე ადგილი), აზერბაიჯანს (70-ე), თურქეთს (102-ე), რუსეთს (131-ე) (1).
- ევროპული რეგიონის ფარგლებში 44 ქვეყანას შორის საქართველო იკავებს 19-ე ადგილს, რაც აღემატებაეკონომიკური თავისუფლების მსოფლიო და რეგიონალურ საშუალო დონეს.
ინფლაცია და ეკონომიკური ზრდა
საქართველოს პრემიერ-მინისტრმა, ირაკლი კობახიძემ განაცხადა, რომ აღნიშნული ეკონომიკური ზრდა „იყო ერთ-ერთიყველაზე მაღალი ევროპაში“ რამაც მთავრობას მისცა შესაძლებლობა გაეზარდა 2024 წლის ბიუჯეტი 360 მილიონით($128.59 მილიონი), ხოლო ძლიერი ეკონომიკური მაჩვენებლები კი მან დაუკავშირა ექსპორტის, ინვესტიციების დაშრომითი ბაზრის ზრდას(2).
პრემიერ-მინისტრმა აღნიშნა, რომ 2024 წლის პირველ ხუთ თვეში საქართველოს ეკონომიკა სწრაფად იზრდებოდა, რაცწლიურ მაჩვენებელში 9.3%-იან ზრდას უტოლდება (2). ეს მნიშვნელოვნად აჭარბებს საერთაშორისო სავალუტო ფონდისმიერ პროგნოზირებულ 4.8%-იან ზრდას.
ექსპორტი და ვაჭრობა
საქართველოს პრემიერ-მინისტრის განცხადებით, ქვეყანამ დააფიქსირა სოფლის მეურნეობისა და სურსათისპროდუქტების რეკორდული ექსპორტის მაჩვენებლები, $1.4 მილიარდის ფარგელებში, რაც წინა წელთან შედარებით 15%-ით მეტია. ღვინის ექსპორტმაც ასევე ისტორიულ მაქსიმუმს მიაღწია $259 მილიონიანი მაჩვენებელით (2).
2012 წლიდან სოფლის მეურნეობის სექტორში დამატებული ღირებულება გაორმაგდა და მიაღწია 4.8 მილიარდს ($1.71 მილიარდი), ხოლო ინვესტიციები სოფლის მეურნეობაში გაიზარდა 2 მილიარდამდე ($0.71 მილიარდი) ინვესტიციებისსაერთო 7.5 მილიარდიანი ($2.68 მილიარდი) მოცულობიდან.
ფინანსური და მონეტარული მაჩვენებლები
პროგნოზების მიხედვით, ბიუჯეტის დეფიციტი 2024 და 2025 წლებში მშპ-ს 3%-ზე დაბალი იქნება, რაც შემოსავლებისადმინისტრირების გაუმჯობესების, საგადასახადო ხარჯების რაციონალიზაციის და სახელმწიფო ვალის ეფექტურიმართვის შედეგია (3). მთავრობის შემოსავლებმა შესაძლოა გაიზარდოს მშპ-ს 28%-მდე 2024 წელს და 28.5%-მდე 2025 წელს საგადასახადო შემოსულობების ზრდის გამო (3).
შესაძლებელია მცირედით გაიზარდოს ინფლაცია - 3.5%-მდე 2024 წელს და 4%-მდე 2025 წელს, საქონლის ფასებისზომიერი ზრდის გამო (4). ქართულმა ლარმა შეიძლება განიცადოს გარკვეული წნევა დოლარის სტაბილიზაციის გამო, რაცშეიძლება შეანელოს ან შეაბრუნოს რუსეთის მიგრანტებთან დაკავშირებული ნაკადები (3).
პროგნოზი და გამოწვევები
აზიის განვითარების ბანკის (ADB) მიხედვით, საქართველოს ეკონომიკის ზრდა მოსალოდნელია 5%-ით 2024 წელს და5.5%-ით 2025 წელს (4). მოსალოდნელია, რომ ზრდა გამოწვეული იქნება ტურიზმის და ინვესტიციების ზრდით, აგრეთვესამრეწველო და სოფლის მეურნეობის აღდგენით.
მიუხედავად ამისა, ADB-ს ანგარიშში აღნიშნულია, რომ რეგიონალური გეოპოლიტიკური დაძაბულობამ შეიძლებაშეამციროს მომსახურების სექტორის ზრდა 2024 წელს, 2025 წელს აღდგენამდე (4). ანგარიშში ასევე ხაზგასმულიამოსახლეობის მოძველების პრობლემების, სამუშაო ძალის, მამაკაცებსა და ქალებს შორის განაწილების დონის სხვაობისდა პროდუქტიულობის პრობლემების გადაჭრაზე უნარების განვითარებისა და ტექნოლოგიების დანერგვის გზით.
საერთო ჯამში, საქართველოს ეკონომიკამ 2024 წლის პირველ ნახევარში აჩვენა სტაბილური ზრდა ძლიერი ექსპორტის, ინვესტიციების და შრომითი ბაზრის მაჩვენებლების გამო. თუმცა ქვეყანა გარკვეული მაკროეკონომიკური დადემოგრაფიული გამოწვევების წინაშეა, რომლებიც საჭიროებენ ყურადღებას მომავალში.
წყარო
(1). Georgia Ranks 32 on the 2024 World Economic Freedom Index - BM.GE